28/4/16

ΠΕΡΙ ΕΥΧΕΛΑΙΟΥ

Γερασίμου Φραγκουλάκη
Αρχιμανδρίτη


         
            Αποτελεί παράδοση της Αγίας μας Εκκλησίας, κάθε Μεγάλη Τετάρτη να τελείται στους ναούς το ιερό Ευχέλαιο.
          Όλοι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί αποδεχόμαστε την αγιασματική και θεραπευτική ενέργεια του Ευχελαίου, χωρίς να έχουμε γνώση για το τι είναι πάρα πολλοί από εμάς.
          Δοθείσης λοιπόν της ευκαιρίας σήμερα Μεγάλη Τετάρτη, να πούμε δυο λόγια για τη σύσταση και τη σημασία του.
          Το ιερό Ευχέλαιο είναι ένα από τα εφτά Μυστήρια της Εκκλησίας μας. Σε καμιά περίπτωση βέβαια δεν αποτελεί πράξη μαγική και υπάρχει στη ζωή της Εκκλησίας μας από την πρώτη στιγμή. Η πρώτη μαρτυρία συναντάται στα λόγια του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου που λέει: "Ασθενεί τις εν υμίν; προσκαλεσάσθω τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας, και προσευξάσθωσαν επ'  αυτόν αλείψαντες αυτόν ελαίω εν τω ονόματι του Κυρίου".[1] (Είναι κάποιος από εσάς άρρωστος; Να προσκαλέσει τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας να προσευχηθούν γι'  αυτό και να τον αλείψουν με λάδι, επικαλούμενοι το όνομα του Κυρίου). Και οι Απόστολοι άλειφαν με λάδι πολλούς αρρώστους και τους γιάτρευαν. "Ήλειφον ελαίω πολλούς αρρώστους και εθεράπευον",[2]λέει ο Ευαγγελιστής Μάρκος.
          Στα αρχαία λειτουργικά βιβλία όπως είναι οι Αποστολικές Διαταγές, στιο τέλος του 3ου αιώνα και το ευχολόγιο του Σεραπίωνος, τον 4ο αιώνα υπάρχουν ευχές για την ευλογία του λαδιού και του νερού, "ευχαριστία επί ύδατος και ελαίου" για να αποκτήσουν ιαματική δύναμη. Αυτές οι ευχές σιγά-σιγά εξελίχθησαν σε πλήρη ακολουθία η οποία τελούνταν μαζί με τη Θεία Λειτουργία, κάτι το οποίο δεν συνεχίζεται σήμερα.
          Κύριος στόχος του Μυστηρίου είναι η θεραπεία της σωματικής αρρώστιας. Επειδή όμως ο Ιάκωβος αναφέρεται και σε άφεση αμαρτιών, " Εξομολογείσθε αλλήλοις τα παραπτώματα, και εύχεσθε υπέρ αλλήλων, όπως ιαθήτε",[3] (Να εξομολογείστε, τις αμαρτίες σας ο ένας στον άλλο και να προσεύχεστε ο ένας για τον άλλο, για να θεραπευτείτε). Για το λόγο αυτό και το Ευχέλαιο θεωρήθηκε και ως συμπλήρωμα του Μυστηρίου της Εξομολογήσεως, αλλά και προετοιμασία για τη Θεία Κοινωνία.[4] Άλλωστε τη σωματική αρρώστια η Εκκλησία μας τη συνυφαίνει με την ασθένεια της ψυχής, "από των πολλών μου αμαρτιών ασθενεί το σώμα, ασθενεί μου και η ψυχή" 
          Για την τέλεση του Ευχελαίου χρειάζεται να υπάρχει καντήλι με γνήσιο ελαιόλαδο, η εικόνα του Χριστού, ένα δοχείο με αλεύρι και εφτά κεριά.
          Το καντήλι με το αγνό λάδι αποτελεί ένδειξη της καθαρής και ολοπρόθυμης προσφοράς μας στο Θεό. Το αλεύρι χρησιμοποιείται συνήθως για να στηριχτούν τα κεριά. Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν σιτάρι. Τα εφτά κεριά είναι συμβολικά "εις τύπον των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος" όπως λέει ο Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης.
          Το ιερό Ευχέλαιο περιλαμβάνει ευχές για τον αγιασμό του λαδιού, εφτά αποστολικά και εφτά ευαγγελικά αναγνώσματα και επάλειψη των πιστών με το αγιασμένο λάδι.
          Η συγχωρητική ευχή που διαβάζεται σε καμιά περίπτωση δεν αντικαθιστά την Εξομολόγηση. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ακόμη ότι το αλεύρι δεν αποκτά καμιά ειδική ικανότητα, για να το παίρνουν κάποιοι και να το χρησιμοποιούν σαν φυλαχτό.  
          Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί για το πότε θα ζητήσουμε από τον ιερέα να μας κάνει Ευχέλαιο. Χωρίς να υπάρχει καμία δέσμευση για όλες τις ημέρες εν τούτοις προτιμότερο είναι να τελείται σε περίοδο νηστείας.
          Υπάρχουν κάποιοι οι οποίοι καλούν τον ιερέα για να κάνει Ευχέλαιο σε περιπτώσεις άσχετες με το σκοπό του Μυστηρίου, όπως π. χ. όταν μπαίνουν σε καινούργιο σπίτι. Το Ευχέλαιο επαναλαμβάνουμε, γίνεται για την αντιμετώπιση των ασθενειών και καλό είναι να τελείται σε περίοδο νηστείας και να συνοδεύεται και από Εξομολόγηση και από τη Θεία Ευχαριστία.
          Θα πουν ίσως κάποιοι. Αφού αυτός είναι ο σκοπός το Ευχελαίου, γιατί δεν θεραπεύει πάντα;
          Το Μυστήριο του Ευχελαίου δεν έχει συσταθεί για να καταργεί κάθε αρρώστια, ούτε αντικαθιστά την επιστήμη της ιατρικής. Πολλές φορές η θεραπεία είναι έμμεση και εξαρτάται και από την πίστη του ανθρώπου. Ίδια χάρη χορηγείται σε όλους, δεν θεραπεύονται όμως όλοι. Η θεραπεία μπορεί να μην είναι πάντοτε προς το συμφέρον του ανθρώπου. Παραμένει για να διαπαιδαγωγήσει ίσως τον ασθενή και να τον οδηγήσει μετά βεβαιότητος στην εν Χριστώ σωτηρία. Οπότε και πάλι επιτυγχάνεται ο σκοπός της εν Χριστώ σωτηρίας.
          Δεχόμενοι και φέτος αγαπητοί μου αδελφοί, την αγιασματική και ιαματική χάρη του αγίου Ευχελαίου, ας παρακαλέσουμε τον μέγα δωρεοδότη Κύριό μας Ιησού Χριστό, να θεραπεύσει τις ασθένειες των ψυχών και των σωμάτων μας και να μας αξιώσει να εορτάσωμε όπως πρέπει τα σεπτά Πάθη του και την Λαμπροφόρο Ανάστασή του. Αμήν. 



[1] Ιακ. 5, 14-15
[2] Μρκ. 6, 13
[3] Ιακ. 5, 16
[4] Πρωτοπρ. Κωνσταντίνου Παπαγιάννη, Λειτουργική-Τελετουργική, ΥΠ.Ε.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 1998, σ. 172-174

Μ. ΤΕΤΑΡΤΗ 29.04.2016 (ΕΥΧΕΛΑΙΟ)