Έχοντας κλείσει ο κύκλος των Χαιρετισμών της
Παναγίας μας, που στις προηγούμενες τέσσερεις βδομάδες διαβάστηκαν τμηματικά,
απόψε Παρασκευή της πέμπτης εβδομάδας της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής
διαβάζονται όλοι μαζί στην γνωστή ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου. Και γίνεται
αντιληπτό ότι την ονομασία "Χαιρετισμοί", την οφείλουν στο
"Χαίρε" που επαναλαμβάνετε πολλές φορές, όσον δε αφορά και στην άλλη
ονομασία "Ακάθιστος Ύμνος", ας θυμηθούμε τον λόγο για τον οποίο
ονομάστηκε έτσι.
Ας μεταφερθούμε λοιπόν, νοητά στο Βυζάντιο, στην Βασιλεύουσα,
στην πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, στην Κωνσταντινούπολη, στον 17ο
αιώνα μ. Χ. στο έτος 626. Εκατό χιλιάδες Άβαροι και Πέρσες, από τα πιο βάρβαρα
έθνη της εποχής πολιορκούν την Κωνσταντινούπολη. Ο Αυτοκράτορας Ηράκλειος έλειπε σε εκστρατεία
εναντίον των Περσών, με στόχο να
ελευθερώσει τους Αγίους Τόπους και να αποκτήσει ξανά τον Τίμιο Σταυρό. Ο
βασιλιάς των Αβάρων Χαγάνος με συμμάχους τους Πέρσες συγκέντρωσε πολυάριθμο
στρατό και με τα πλοία τους είχε μαυρίσει ο Κεράτιος κόλπος. Η επίθεση ήταν
βίαιη και σκληρή. Οι ελάχιστοι χριστιανοί που είχαν απομείνει στην
Κωνσταντινούπολη πόσο θα μπορούσαν να αντισταθούν. Σ' αυτές τις δραματικές ώρες
ο πρωθυπουργός Βώνος προσπαθεί να οργανώσει τον λιγοστό στρατό που έχει
απομείνει εντός των τειχών. Ο Πατριάρχης Σέργιος κρατώντας την θαυματουργό
εικόνα της Παναγίας γυρνά στα τείχη εμψυχώνοντας τους πολεμιστές. Όλοι
αντιστέκονται και πολεμούν με τα λιγοστά όπλα και πολεμοφόδια που έχουν και
ταυτόχρονα προσεύχονται στην Παναγία για να τους σώσει από τον βίαιο και
βάρβαρο κατακτητή. Είναι καλοκαίρι. Ξημερώματα 7 προς 8 Αυγούστου του 626.
Ξαφνικά συμβαίνει κάτι απίστευτο. Φοβερός ανεμοστρόβιλος σηκώνεται και τα πλοία
του εχθρού χορεύουν σαν καρυδότσουφλα. Τα πολιορκητικά μηχανήματα καταστρέφονται.
Όσα πλοία μένουν ανέπαφα από τον ανεμοστρόβιλο τρέπονται σε φυγή. Η πολιορκία
των Αβάρων και των Περσών είχε άδοξο
τέλος. Η Πόλη είχε σωθεί. Όλοι πιστεύουν ακράδαντα ότι η Παναγία έκανε το θαύμα
της. Μετά από αυτή την αναπάντεχη τροπή που είχαν τα πράγματα, άρχοντες και
λαός με επικεφαλής τον Πατριάρχη Σέργιο συγκεντρώνονται στο ναό της Παναγίας
των Βλαχερνών για να την ευχαριστήσουν για την προστασία της. Όλη τη νύχτα
όρθιοι, χωρίς να καθίσουν υμνολογούν την Παναγία, για την περήφανη νίκη που
τους χάρισε. Γι' αυτό και ο Ύμνος αυτός ονομάστηκε "Ακάθιστος Ύμνος".
Σύμφωνα με την παράδοση την βραδιά εκείνη συντέθηκε το "Τη Υπερμάχω Στρατηγώ
τα νικητήρια…".
Ο
Ακάθιστος Ύμνος φέρεται ως έργο του Ρωμανού του Μελωδού. Αρχίζει με το προοίμιο
"Τη Υπερμάχω Στρατηγώ…", στις τέσσερεις στάσεις των Χαιρετισμών και
"Το προσταχθέν…", στην ακολουθία του Ακαθίστου. Ακολουθούν 24 στροφές
"οίκοι", με αλφαβητική σειρά από το Α ως το Ω. Οι δώδεκα στροφές
αναφέρονται στην Παναγία. Έχει έξι στίχους και ο κάθε στίχος επαναλαμβάνει δύο
φορές το "Χαίρε" και καταλήγει στο "Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε".
Οι άλλες δώδεκα στροφές αναφέρονται στον
Χριστό και καταλήγουν στο "Αλληλούια". Οι στροφές εναλλάσσονται
ξεκινώντας με αναφορά στην Παναγία.
Με
τον Ακάθιστο Ύμνο διαβάζεται το Μικρό Απόδειπνο και ψάλλεται ο θαυμάσιος
Κανόνας "Ανοίξω το στόμα μου…", που έχει γράψει ο Ιωσήφ ο
υμνογράφος.
Ο
Ακάθιστος Ύμνος χωρίζεται σε τέσσερεις στάσεις. Στην Α΄ Στάση που
περιλαμβάνονται οι οίκοι με αρχικά τα γράμματα Α έως Ζ ο υμνογράφος εξιστορεί
και ανυμνεί τα γεγονότα του Ευαγγελισμού.
Στην
Β΄Στάση (Η-Μ) γίνεται αναφορά στα γεγονότα από την Γέννηση μέχρι την Υπαπαντή
του Χριστού.
Στην
Γ΄ Στάση (Ν-Σ) αναφέρεται η αλλαγή που επήλθε στον κόσμο με την διδασκαλία του
Χριστού, και
Στην
Δ΄Στάση (Τα-Ω) υμνείται η Θεοτόκος ως
προστάτης των πιστών.
Ο
Ακάθιστος Ύμνος ψάλλεται και σήμερα με την ίδια ευλάβεια προς την Παναγία, η
οποία είναι η Μητέρα όλων των Ορθοδόξων Χριστιανών. Σε κάθε δύσκολη στιγμή την
Παναγία μας έχουμε τείχος και οχύρωμα, σκέπη και κραταίωμα να μας φυλάει και να
μας προστατεύει από κάθε εχθρό ορατό και αόρατο. Σ΄όλες τις δύσκολες στιγμές
του γένους μας η Παναγία μας ήταν παρούσα, για να μας προστατεύσει, να μας
ενισχύσει και εν τέλει να μας σώσει ως Υπέρμαχος Στρατηγός. Και σήμερα που
περνούμε και πάλι δύσκολες ώρες καταφεύγουμε σ' αυτήν. Η πατρίδα μας βρίσκεται
σε πολύ κρίσιμη κατάσταση, σε κρίση οικονομική και πνευματική. Τα τελευταία χρόνια
με τρόπο ύπουλο καταστρέφεται σταδιακά και μεθοδικά. Υποσκάπτονται τα θεμέλια
της παραδόσεώς μας και καταστρέφονται τα όποια στηρίγματά της, στο όνομα της
δήθεν προόδου. Οι υποτιθέμενοι φίλοι μας της Ευρώπης, αφού επί χρόνια
διέφθειραν συστηματικά και σχεδιασμένα το λαό μας, τώρα τον αντιμετωπίζουν
σχεδόν εχθρικά, υποτιμητικά, απαξιωτικά, βάναυσα. Κάποιοι ίσως σκεφτούν ότι πάλι τα ίδια λέμε.
Ναι, τα ίδια και τα ίδια θα συνεχίζουμε να λέμε, γιατί δεν άλλαξε τίποτα.
Αντιθέτως απ' το κακό στο χειρότερο πάμε. Έχετε δει τα τελευταία πέντε-έξι
χρόνια να έχει αλλάξει τίποτα προς το καλύτερο;
Την ίδια στιγμή γινόμαστε για τους άλλους φίλοι κι εχθροί, ανάλογα με
την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους. Μας εκμεταλλεύονται και απ' έξω και από
μέσα, δικοί και ξένοι. Καταφεύγουμε γι' αυτό στην Παναγία και την παρακαλούμε,
όπως τότε έσωσε την Βασιλεύουσα να θέσει και τώρα υπό την προστασία της την
πατρίδα μας, αλλά και τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά.
Γνωρίζει
η Παναγία μας από πόνο και γι' αυτό την παρακαλούμε να σταθεί συμπαραστάτης
στον κάθε πονεμένο και ταλαιπωρημένο άνθρωπο. Να δώσει γιατρειά στους
αρρώστους, ελπίδα στους απελπισμένους. Να ξεχειλίσει αγάπη η γλυκιά της καρδιά
και σαν πέπλο να απλωθεί και να σκεπάσει όλη την οικουμένη. Να πάψουν οι
πόλεμοι, να σταματήσει η προσφυγιά, να εξαλειφθεί η πείνα και η δυστυχία, να
τερματιστεί η εκμετάλλευση και η οποιαδήποτε μορφή σκλαβιάς. Αμήν!
