Ένα από τα πιο σημαντικά όργανα του
ανθρωπίνου οργανισμού είναι οι οφθαλμοί, τα μάτια. Η όραση βασική αίσθηση
παίζει ρόλο όχι μόνο στην επιβίωση του ανθρώπου αλλά και στην ποιότητα της ζωής
του. Την χρησιμότητα αυτή τονίζει και ο Χριστός στη σημερινή ευαγγελική
περικοπή λέγοντας ότι "ο λύχνος του σώματος είναι ο οφθαλμός".[1]
Οι οφθαλμοί είναι εκείνοι που
κατευθύνουν το σώμα και το βοηθούν όχι μόνο να οδηγείται όπου επιθυμεί, αλλά οι
εικόνες, οι προσλαμβανόμενες παραστάσεις καθορίζουν τα αισθήματα και τα
συναισθήματά μας.
Έχει λοιπόν, μεγάλη σημασία το τι
βλέπουμε. Υπάρχουν βέβαια πράγματα τα οποία τα βλέπουμε επειδή ανήκουν στο
περιβάλλον μας και είναι αδύνατον να τα αποφύγουμε, υπάρχουν όμως και εκείνα τα
οποία τα βλέπουμε επειδή εμείς το επιδιώκουμε. Ό, τι κι αν βλέπουμε εκουσίως ή
ακουσίως έχει ως αποτέλεσμα να διεγείρει τη σκέψη μας και αναλόγως να καθοδηγεί
τις ενέργειές μας. Οι ψυχολόγοι επιβεβαιώνουν αυτή την πραγματικότητα και
υποστηρίζουν ότι το 90% των σκέψεων μας εξαρτάται από το τι βλέπουμε. Από δε
τις οπτικές πληροφορίες που λαμβάνει ο οργανισμός, σύμφωνα με πειράματα τα
οποία έχουν γίνει, συγκρατεί στη μνήμη του το 65% όσων δέχεται ταυτοχρόνως από
την όραση και την ακοή και μόνο το 15% εκείνων που προέρχονται μόνο από τη
ακοή. Γι' αυτό και στις περιγραφές κάποιων συγκλονιστικών γεγονότων η αντίδρασή
μας είναι: "Αν δεν το δω, δεν το πιστεύω". Δεν είναι άλλωστε τυχαίο
αυτό που υποστήριζε ο Ρωμαίος συγγραφέας Juvenal[2]˙ "άρτον και
θέαμα" έλεγε δίνεται στο λαό, για να αποσπάτε την προσοχή του από τα
κοινωνικά προβλήματα. Σήμερα χρησιμοποιούμε αυτή την έκφραση σε περιπτώσεις
εξαθλίωσης ενός λαού, που αρκείται μόνο σε εφήμερες απολαύσεις-διασκεδάσεις.
Αναμφισβήτητα οι σκέψεις αλλά και ο
τρόπος που σκεφτόμαστε επηρεάζονται από αυτά που βλέπουμε. Με τα λόγια:
"Εάν ουν ο οφθαλμός σου απλούς η, όλον το σώμα σου φωτεινό έσται˙ εάν δε ο
οφθαλμός σου πονηρός η, όλον το σώμα σου σκοτεινόν έσται. Ει ουν το φως το εν
σοι σκότος εστί, το σκότος πόσον;"[3]
(Αν λοιπόν τα μάτια σου είναι γερά όλο σου το σώμα θα είναι στο φως. Αν όμως τα
μάτια σου είναι χαλασμένα όλο το σώμα σου θα είναι στο σκοτάδι. Κι αν το φως
που έχεις, μεταβληθεί σε σκοτάδι, σκέψου πόσο θα είναι το σκοτάδι!), εννοεί
προφανώς ο Κύριος ότι όπου προσηλώνονται τα μάτια εκεί προσηλώνεται και το
σώμα. Επομένως από εκείνα τα οποία βλέπουμε μπορεί να προέλθει και ο πειρασμός
όταν αυτά αποτελούν πειρασμικές εστίες, κέντρα κακά και πονηρά.
Στην εποχή μας που χαρακτηρίζεται από
την ταχύτητα της πληροφόρησης και κυρίως σε ό,τι αφορά παιδιά και νέους, τα
κέντρα αυτά είναι πάρα πολλά και για τη διάδοσή τους χρησιμοποιούν κυρίως
έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. Γενικώς η τεχνολογία είναι καλή εφόσον τη
χρησιμοποιούμε με καλό τρόπο. Μοιάζει όμως με το μαχαίρι που μπορεί κάποιος να
το χρησιμοποιήσει για να κόψει τα δεσμά ενός δέσμιου, μπορεί όμως να το
χρησιμοποιήσει και για την διάπραξη φόνου. Έτσι συμβαίνει και με τα μέσα
πληροφόρησης που διαθέτει σήμερα ο άνθρωπος και τα οποία είναι κυρίως: τα
βιβλία, τα περιοδικά και γενικώς τα έντυπα και τα ηλεκτρονικά: τηλεόραση,
κινηματογράφος διαδίκτυο.
Κανένας δεν αμφισβητεί ότι κύριος
τρόπος μόρφωσης και αυτομόρφωσης είναι το διάβασμα. Με το διάβασμα ο άνθρωπος
καλλιεργείται. Το αν είναι θετική ή αρνητική η καλλιέργεια αυτή, εξαρτάται από
το τι διαβάζει. Όσο δε αφορά στα βιβλία και στα περιοδικά υπάρχει μεγάλη
ποικιλία. Γι' αυτό θα πρέπει να είμαστε ιδιαιτέρως προσεκτικοί στο τι
τροφοδοτούμαστε και κυρίως στο τι τροφοδοτούμε τα παιδιά μας. Οι επιρροές από
το διάβασμα όπως είπαμε, είναι πολλές και μεγάλες. Το ίδιο ισχύει και για τα
οφέλη ή τις ζημίες που προκύπτουν από αυτό.
Υπάρχουν σήμερα δυστυχώς, πολλά βιβλία
τα οποία με τρόπο προσπαθούν να μας περάσουν διάφορες ιδέες για να μας κάνουν
να συνηθίσουμε σε άλλο τρόπο ζωής από αυτόν που μέχρι τώρα είχαμε. Αν μάλιστα
καταφέρουν να πλασαριστούν οι συγγραφείς ως λογοτέχνες, τότε στο όνομα της
δήθεν ελευθερίας του λόγου, μπορούν να γράφουν οτιδήποτε ανενόχλητα. Έχετε
προσέξει το ό,τι βλάσφημο γράφεται εναντίον του Θεανθρώπου αποτελεί ελευθερία
λόγου, ενώ αν γραφτεί κάτι εναντίον της ανομίας και της διαφθοράς αποτελεί
προσβολή ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Γενικώς αν θέλει κάποιος σήμερα να βρίζει ή να
χυδαιολογεί ελεύθερα δεν έχει παρά να δηλώσει καλλιτέχνης ή λογοτέχνης και όχι
μόνο θα τύχει καταξίωσης, αλλά θα μπορέσει να ανέβει και σε υψηλά αξιώματα.
Προσέξτε ιδιαιτέρως τι διαβάζουν τα
παιδιά σας. Τα περισσότερα κόμικς που απευθύνονται στα παιδιά προπαγανδίζουν ως
απολύτως φυσιολογική οικογένεια εκείνην από την οποία λείπει ο πατέρας ή η
μητέρα ή υπάρχουν "γονείς" του ίδιου φύλλου. Οφείλουμε να προστατέψουμε
τα παιδιά μας από τον καταιγισμό της ανομίας που δέχονται, αντί να τα προωθούμε
κι εμείς υποκύπτοντας στα κελεύσματα των καιρών που εμπεριέχουν ανοησία, ανομία
και άνοια. Και δεν αναφερόμαστε βεβαίως μόνο στα βιβλία και γενικώς στα έντυπα.
Το ίδιο ισχύει και για τα παιχνίδια, για τον κινηματογράφο , για την τηλεόραση,
για το διαδίκτυο, την ηλεκτρονική τεχνολογία γενικώς. Έχετε προσέξει τα διάφορα
φιλμ που προβάλλονται; Ουδεμία σχέση με διασκέδαση, μα προ πάντων ουδεμία σχέση
με την πραγματικότητα.
Από μέσο διασκέδασης και ψυχαγωγίας ο
κινηματογράφος έχει μετατραπεί σε μέσο προπαγάνδας και υποδούλωσης προβάλλοντας
κατά κύριο λόγο νέες τάσεις και στάσεις ζωής. Το ίδιο ισχύει και για την
τηλεόραση. Εκεί πια έχει παραγίνει το κακό με την προπαγάνδα της διαφορετικότητας.
Κάθε τι που προβάλλεται εφόσον δεν γίνεται αποδεκτό, ονομάζεται ρατσισμός. Η
παραβίαση της προσωπικής ελευθερίας και το δικαίωμα της επιλογής δεν ισχύει
εφόσον είναι διαφορετικά από αυτά που "σερβίρονται". Όσο δε αφορά στο
διαδίκτυο στο γνωστό ιντερνέτ εκεί τα πράγματα έχουν ξεφύγει τελείως. Από αυτό
το χώρο με μεγάλη ευκολία προσφέρονται όλα τα υποπροϊόντα του πολιτισμού μας
και μάλιστα σε αφθονία.
Σκοπό δεν έχουμε να κάνουμε διάλεξη
για το ρόλο που διαδραματίζουν όλα τα προαναφερόμενα μέσα. Με την αναφορά μας
σε αυτά, σκοπό έχουμε να τονίσουμε το ρόλο τους ως κέντρων επιρροής και να
επιστήσουμε την προσοχή όλων μας με στόχο την ελάττωση του σκοταδιού που
υπάρχει στο περιβάλλον του καθενός μας.
Θα μπορούσε να αντιτάξει κάποιος ότι
όλα είναι θέμα διαπαιδαγώγησης και πως όταν υπάρχουν γερά θεμέλια δύσκολα
μπορεί κάποιος να ταλαντευθεί. Αυτό αποτελεί μέχρι ενός σημείου αλήθεια, δεν
αποτελεί όμως όλη την αλήθεια. Όταν κάποιος βρίσκεται μακριά από τον πειρασμό
μπορεί να του φαίνεται ότι έχει δυνάμεις, θέληση ισχυρή και αποφασιστικότητα.
Όταν όμως πλησιάσει τον πειρασμό βλέπει όλα τα παραπάνω να υποχωρούν και
ξαφνικά γίνεται δούλος της ανομίας, από την οποία με δυσκολία μπορεί να
απαλλαγεί.[4]
Τα ψυχικά εκείνα αντισώματα τα οποία
χρειαζόμαστε για να ανταπεξέλθουμε και να αντιμετωπίσουμε νικηφόρα την πλημμύρα του ηθικού κακού που
έχει κατακλείσει την κοινωνία μας μπορεί να τα δημιουργήσει μόνο η Ορθόδοξη
Χριστιανική πίστη μας. Μόνο η πνοή αυτής της πίστεως, η αρετή του Χριστού δίνει
στον άνθρωπο τη δυνατότητα της εξόδου από το αδιέξοδο και το άγχος της εποχής.[5]
Χωρίς αυτή την αρετή του Χριστού, που καθιστά δυνατή την κοινωνία του Θεού με
τον άνθρωπο, αυτός δεν θα μπορούσε να βλέπει τίποτα άλλο παρά μόνο την ύλη.[6]
Και όπως είναι φυσικό σε μια τέτοια περίπτωση "το σώμα σκοτεινόν
έσται". Μη γένοιτο. Αμήν!
Γεράσιμος Φραγκουλάκης
Αρχιμανδρίτης
[1] Μτθ.
6, 22
[2] Έζησε
περίπου 60-140 μ.Χ.
[3] Μτθ.
6, 22-23
[4] Δ. Γ.
Παναγιωτοπούλου, Ο Σύμβουλος του Νέου,
εκδόσεις "Ο ΣΩΤΗΡ", Αθήνα-Ιανουάριος 1980, σ. 137
[5] Καλλινίκου
Καρούσου, Μητροπολίτου Πειραιώς, Θέματα
Παιδείας και μηνύματα προς νέους, εκδόσεις Χρυσοπηγή, Αθήνα 1987, σ.94
[6] Αγίου
Νεκταρίου Πενταπόλεως, Το Γνώθι σαυτόν,
εκδόσεις Άθως, Αθήνα 2012, σ.337
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου