Γερασίμου Φραγκουλάκη
Αρχιμανδρίτη
Τους τρεις μεγάλους φωτιστές της
Οικουμένης, τους Ιερούς Διδασκάλους Μέγα Βασίλειο, Γρηγόριο τον Θεολόγο και
Ιωάννη τον Χρυσόστομο γιορτάζουμε σήμερα. Και τους ονομάζει η Εκκλησία μας
μεγάλους διότι, όπως ακούσαμε στην σημερινή ευαγγελική περικοπή "ος δ' αν
ποιήσει και διδάξη, ούτος μέγας κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών"[1].
(Όποιος τηρήσει -τις εντολές- και διδάξει τους άλλους αυτός θα θεωρηθεί μεγάλος
στη βασιλεία του Θεού). Και οι τρεις τους
δίδασκαν και με το λόγο τους και με την ζωή τους, με τα έργα τους.
Οι
άγιοι Τρεις Ιεράρχες ήταν επιστήμονες. Γνώριζαν καλά τα διδάγματα της ελληνικής
φιλοσοφίας, τα γράμματα της ελληνικής παιδείας. Διέθεταν την σοφία του
ελληνικού πνεύματος και παράλληλα διέθεταν και την από Θεού σοφία. Γνώριζαν
δηλαδή εκείνα τα μηνύματα του Ευαγγελίου, που οδηγούν τον άνθρωπο μέσα από την
σοφία του Θεού στο γεγονός της σωτηρίας. Από τα νιάτα τους έζησαν σύμφωνα με το
θέλημα του Θεού. Στην ώριμη ηλικία τους δίδαξαν τον λόγο του Θεού. Ως υπεύθυνοι
ηγέτες της Εκκλησίας, ως ποιμένες αγωνίστηκαν, πάλεψαν, μάτωσαν, ξορίσθηκαν.[2]
Το
μήνυμα των Τριών Πατέρων της Εκκλησίας μας πάντα επίκαιρο και επαναστατικό
έρχεται να μας θυμίσει την χριστιανική αυθεντικότητα, να προτείνει λύσεις και
να δώσει κατευθύνσεις, που γεμίζουν ελπίδα και απελευθερώνουν. Ως ολοκληρωμένες
προσωπικότητες οι Τρεις Ιεράρχες δεν διακρίθηκαν μόνον σε έναν τομέα αλλά
παντού. Η θεολογική αλλά και η ευρύτερη επιστημονική τους συγκρότηση, το
ανοικτό τους πνεύμα και η ριζοσπαστική τους παρουσία προσδιόριζαν την κριτική
τους στάση απέναντι σε κάθε μορφή εξουσίας.
Είναι
άξιο προσοχής, ότι οι Τρεις αυτοί Μεγάλοι Πατέρες δεν χρησιμοποίησαν την
επιστημονική τους κατάρτιση για την ατομική τους προβολή, αλλά για να προσφέρουν
στον συνάνθρωπό τους.
Ο
Μέγας Βασίλειος, γιατρός ο ίδιος, ιδρύει μια "πόλη φιλανθρωπίας" την
γνωστή "Βασιλειάδα". Εκεί οργανώνεται το πρώτο δημόσιο νοσοκομείο,
στο οποίο υπάρχουν κατοικίες για τους γιατρούς και το προσωπικό καθώς και
ειδικές πτέρυγες για όσους πάσχουν από λέπρα και άλλες ειδικές αρρώστιες.
Μάλιστα ο ίδιος φρόντιζε προσωπικά τους λεπρούς. Παρότρυνε επίσης τους
επισκόπους της περιφέρειας του, να δημιουργούν παρόμοια ιδρύματα στις περιοχές
τους κι έτσι σιγά-σιγά οργανώθηκε ένα δίκτυο υπηρεσιών υγείας σε ολόκληρη την
Μικρά Ασία.
Το
ίδιο έκανε και ο ιερός Χρυσόστομος, ο οποίος επίσης είχε σπουδάσει γιατρός. Έχτισε
πολλά νοσοκομεία στην Κωνσταντινούπολη, και όπως ο Μέγας Βασίλειος, περιποιόταν
προσωπικά τους ασθενείς.
Οι
δύο αυτοί Μεγάλοι Άνδρες, ο Βασίλειος και ο Χρυσόστομος είναι ουσιαστικά οι
εμπνευστές ενός δημόσιου συστήματος υγείας που με την πάροδο του χρόνου απλώθηκε
σε ολόκληρη την Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Ο
Γρηγόριος, ένας από τους πολυγραφότερους Πατέρες της Εκκλησίας, ήταν τόσο
σπουδαίος και ξακουστός που τον θεωρούσαν σε όλη την Βυζαντινή Ανατολή
"κανόνα πίστεως" και "μέτρο Ορθοδοξίας". Μεγάλο υπήρξε το
ενδιαφέρον του για τους νέους. Το παιδαγωγικό του σύνθημα ήταν:
"Σοφισθήναι και ούτω σοφίσαι, γενέσθω φως και φωτίσαι, εγγίσαι Θεώ και
προσαγαγείν άλλους, αγιασθήναι και αγιάσαι". (Γίνε σοφός και έτσι θα
κάνεις σοφούς και τους άλλους, γίνε φως για να φωτίσεις, πλησίασε το θεό για να
βοηθήσεις και άλλους να τον πλησιάσουν, γίνε άγιος για να μπορέσεις να αγιάσεις
και άλλους).
Οι
Τρεις Ιεράρχες στήριζαν με κάθε τρόπο τους φτωχούς , τους κυνηγημένους και τους
απροστάτευτους της εποχής τους. Η περιθωριοποίηση των κοινωνικά αδύνατων δεν
ταιριάζει με το ορθόδοξο ήθος. Κάθε άνθρωπος είναι μοναδική και ανεπανάληπτη
προσωπικότητα, είναι εικόνα Θεού. "Με ποιο δικαίωμα μπορεί κανείς να
περιφρονεί εκείνους τους οποίους ο Θεός τιμά τόσο ώστε τους δίνει το Σώμα και
το Αίμα του Υιού του;" αναρωτιέται ο Χρυσόστομος.
Σε
μεγάλο λιμό που ξέσπασε, ο Βασίλειος αντιδρά έντονα με την στάση των μαυραγοριτών
που προσπαθούν να πλουτίσουν με την εκμετάλλευση εκείνων που λιμοκτονούν.
Οργανώνει συσσίτια για όλο το λαό προσφέροντας βοήθεια χωρίς καμιά διάκριση σε
χριστιανούς, ειδωλολάτρες και αιρετικούς. Κάνει δυναμικές παρεμβάσεις για την
ελάφρυνση της φορολογίας των φτωχών και τα συμφέροντα των εργαζομένων στα
ορυχεία του Ταύρου στο Ικόνιο.
Ο
Χρυσόστομος μόλις ανεβαίνει στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης
φροντίζει να ενισχύσει τα φιλανθρωπικά ιδρύματα πουλώντας σκεύη και έπιπλα της
Αρχιεπισκοπής. Σταματά την διοργάνωση επίσημων και πλούσιων δείπνων στο χώρο
της Αρχιεπισκοπής και με τα χρήματα που εξοικονομεί οργανώνει συσσίτια για
7.000 φτωχούς καθημερινά. Υποστηρίζει κάθε έναν που αδικείται από την πολιτική
εξουσία. Δεν διστάζει να συγκρουστεί και με την ίδια την αυτοκράτειρα, όταν
εκείνη καταπατά το χωράφι μιας χήρας.
Πέρα
απ' όλα αυτά προσπαθούν να καλλιεργήσουν
την αυθεντική θρησκευτικότητα για την απελευθέρωση του ανθρώπου, μακριά από
δεισιδαιμονίες, προλήψεις και φοβίες. Άνθρωποι με ανοιχτούς ορίζοντες δεν
αρκέστηκαν στην μελέτη της Βίβλου και των ιερών γραμμάτων, αλλά τόνισαν και την
αξία της αρχαίας ελληνικής παιδείας. Ο Γρηγόριος αντιδρώντας στις απόψεις
κάποιων φοβικών χριστιανών, που αρνούνταν την μελέτη της θύραθεν γραμματείας,
τους αποκαλεί "αγροίκους και αγράμματους" επειδή δεν δέχονται την
αξία της. Αποκαλεί την πόλη της Αθήνας που ήταν το κέντρο σπουδής του αρχαίου
ελληνικού πολιτισμού, "Χρυσή Αθήνα των Γραμμάτων".[3]
Με
μικρή και πολύ σύντομη αναφορά στην ζωή και στο έργο των Τριών Ιεραρχών
αγαπητοί μου αδελφοί, μπορούμε να κατανοήσουμε γιατί ονομάστηκαν Μεγάλοι.
Σήμερα προσπαθούν να εμφανιστούν σαν "μεγάλοι" άνθρωποι κενόδοξοι,
κακόδοξοι και επικίνδυνοι που δρουν παντού˙ στην εκκλησία, στην
πολιτική, στην εκπαίδευση, σε όλους ανεξαιρέτως τους χώρους. Το ζούμε
καθημερινά. Το βλέπουμε στην συμπεριφορά των ισχυρών της γης. Το διαπιστώνουμε
στις παρεμβάσεις των διαφόρων θολοκουλτουριάριδων. Το βρίσκουμε στην συμπεριφορά των αρχόντων.
Εκείνο που δημιουργεί εντύπωση είναι το κοινό σημείο που υπάρχει σε όλους και
που δεν είναι άλλο από την εκδίωξη, την απομάκρυνση, την εξαφάνιση κάθε
στοιχείου πνευματικότητας.
Εμείς
οι Χριστιανοί οι Ορθόδοξοι μπορούμε να αντισταθούμε, έχοντας οδηγούς τους
φωτεινούς αστέρες του νοητού στερεώματος, τους επίγειους Αγγέλους και τους
ουράνιους ανθρώπους, τους "Τρεις μεγίστους Φωστήρας της Τρισηλίου
Θεότητος", τον Μέγα Βασίλειο, τον Γρηγόριο τον Θεολόγο και τον Ιωάννη τον
Χρυσόστομο, τους οποίους ιδιαιτέρως εμείς, εδώ στην ενορία μας έχουμε εφόρους
και προστάτες και φύλακες και πρέσβεις, καταφυγή και στερέωμα. Αμήν!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου